| Question   | Answer   | 
        
        | start learning |  |   proces rozwoju życia na Ziemi, polegający na stopniowym dokonywaniu się zmian genetycznych w populacjach, czego efektem jest powstawanie nowych gatunków.  |  |  | 
| start learning |  |   nauka o ewolucji organizmów  |  |  | 
| start learning |  |   pogląd, że świat i wszystkie gatunki roślin i zwierząt zostały stworzone przez Boga (religie monoteistyczne) lub bogów (religie politeistyczne).  |  |  | 
| start learning |  |   ewolucję powodują zmiany w środowisku, używanie narządu powoduje jego rozwój, a nieuzywanie zanik, wszystkie cechy nabyte podczas życia organizmu są dziedziczone.  |  |  | 
| start learning |  |   Co jakiś czas zachodzą kataklizmy, które niszczą całe życie na Ziemi, po ich ustąpieniu życie odradza się na nowo w doskonalszej formie; zwolennikiem tej teorii był Georges Cuvier  |  |  | 
| start learning |  |   czynniki sprawcze ewolucji to: zmienność między osobnikami, nadwyżka rozrodczości, konkurencja, dobór naturalny; twórca tej teorii to Karol Darwin  |  |  | 
| start learning |  |  |  |  | 
|  start learning dowody ewolucji - pośrednie  |  |   narządy szczątkowe, analogiczne, homologiczne, atawizmy, dowody z embriologii, dowody z fizjologii, biologii, genetyki, dowody z biogeografii  |  |  | 
|  start learning dowody ewolucji - bezpośrednie  |  |   skamieniałości, odciski i odlewy, formy przejściowe, żywe skamieniałości  |  |  | 
| start learning |  |   ewolucyjny proces powstawania gatunków; jest to proces zmiany lub "rozbicia" puli genowej danego gatunku na jedną lub kilka linii potomnych; wymaga wystąpienia izolacji między populacjami  |  |  | 
| start learning |  |   prezygotyczna i postzygotzyczna  |  |  | 
| start learning |  |   przestrzenna, czasowa, mechaniczna, gametyczna.  |  |  | 
| start learning |  |   nieprzeżywalne zygoty, bezpłodność mieszańców, większa śmiertelność mieszańców  |  |  | 
| start learning |  |   geograficzna - populacje oddzielone są od siebie przeszkoda geograficzną - morza, oceany, góry, jeziora  |  |  | 
| start learning |  |   populacje tego samego gatunku zasiedlają różne siedliska i z czasem różnicują się genetycznie  |  |  | 
| start learning |  |   sezonowa, fenologiczna, organizmy zamieszkują ten sam teren ale różnią się czasem kwitnienia lub rozrodu  |  |  | 
| start learning |  |   behawioralna - osobniki różnych populacji tego samego gatunku nie krzyżują się ze sobą, gdyż różnią się zachowaniami godowymi  |  |  | 
| start learning |  |   (anatomiczno-morfologiczna) między osobnikami blisko spokrewnionymi występują różnice w budowie narządów rozrodczych uniemożliwiające rozród  |  |  | 
| start learning |  |   nasienie może płynąć tylko w kierunku jaja osobnika tego samego gatunku, plemniki nie przeżywają w drogach rodnych samicy innego gatunku, nawet blisko spokrewnionego  |  |  | 
| start learning |  |   zygoty powstałe w wyniku zapłodnienia są letalne lub mają wyrażnie obniżoną żywotność  |  |  | 
| start learning |  |   powstaje zygota, która rozwija się, lecz osobniki dorosłe są niepłodne  |  |  | 
|  start learning upośledzenie potomstwa mieszańców  |  |   osobniki różnych gatunków krzyżują się ze sobą, mają potomstwo, ale to potomstwo wydaje na świat osobniki słabe lub niepłodne  |  |  | 
| start learning |  |   allopatryczna, sympatryczna, stopniowa, nagła, właściwa, filetyczna  |  |  | 
| start learning |  |   występuje najczęściej i jest wynikiem izolacji geograficznej  |  |  | 
| start learning |  |   zachodzi bez wystąpienia mechanizmów izolacji przestrzennej, spowodowana jest najczęściej działaniem doboru naturalnego rozrywającego  |  |  | 
| start learning |  |   jest skutkiem stopniowego, powolnego gromadzenia się drobnych zmian w pulach genowych  |  |  | 
| start learning |  |   skokowa, zachodzi szybko w małych izolowanych populacjach np. poliploidyzacja u roślin (wystarczy jedno pokolenie)  |  |  | 
| start learning |  |   kladogeneza, specjacja radiacyjna; w jej wyniku powstają dwa gatunki potomne lub więcej  |  |  | 
| start learning |  |   anageneza, cały gatunek ulega przekształceniu w nowy gatunek (trudna do zaobserwowania ze względu na czas potrzebny do zajścia tego procesu)  |  |  | 
| start learning |  |   tempo ewolucji, wymieranie szczepów, wielokierunkowość, nieodwracalność, postępowy charakter  |  |  | 
| start learning |  |   zachodzi w obrebie gatunku na poziomie ewolucji i polega na odwracalnej zmianie frekwencji alleli genów warunkujacych pewne cechy fenotypowe  |  |  | 
| start learning |  |   zachodzi na wyższym poziomie niż gatunek i prowadzi do powstawania i zmian grup organizmów, w rezultacie do powstania nowych rodzajów, rodzin, rzędów i jeszcze wyższych jednostek taksonomicznych (na poziomie królestwa to megaewolucja)  |  |  | 
| start learning |  |   skutek ewolucji zbieżnej, która prowadzi do wykształcenia się u organizmów narządów podobnych, pełniących zbliżone funkcje, lecz o odmiennym pochodzeniu  |  |  | 
| start learning |  |   jest skutkiem ewolucji rozbieżnej i polega na powstaniu licznych form przystosowawczych organizmów spokrewnionych ze sobą, mogących żyć w różnych niszach ekologicznych  |  |  | 
| start learning |  |   występuje wtedy, gdy ewoluują organizmy blisko ze sobą spokrewnione jej konsekwencją jest powstanie bliźniaczych gatunków siostrzanych, żyjących w różnych miejscach i trudnych do sklasyfikowania np. jaszczurki analisy, żyjące na Antylach  |  |  | 
| start learning |  |   ewolucja gatunków powiązanych ze sobą pod względem ekologicznym np. trzmiela i koniczyny  |  |  | 
| start learning |  |   jest efektem koewolucji, która polega na upodobnieniu się różnych gatunków do siebie, np. szerszenia i przeziernika osowca  |  |  | 
| start learning |  |   upodabnianie się organizmów do otoczenia  |  |  | 
| start learning |  |   procesy ewolucyjne prowadzące do powstania człowieka  |  |  | 
|  start learning prawdopodobne drzewo rodowe człowieka  |  |   Sahelanthropus tchadensis, Australopithecus afarensis, Homo habilis, Homo erectus, Homo floresiensis, Homo neanderthalensis  |  |  |