→ Terminologia Renesans/barok → Start Learning / Download MP3 Flashcards

Question		Answer
camera obscura start learning		pierwowzór aparatu fotograficznego. Skrzynka z otworkiem w przedniej ścianie, z matową szybą w tylnej, na której powstaje odwrócony obraz ustawionego przed otworem przedmiotu;
heraldyka start learning		nauka pomocnicza historii badająca początki, rozwój, znaczenie prawne oraz zasady kształtowania się herbów
symbol i alegoria start learning		środki stylistyczne. Łączy je tylko to, że nie są rozumiane dosłownie. Alegoria ma sens jednoznaczny, ustalony; tylko jedno znaczenie, które każdy rozumie. Symbol cechuje wieloznaczność
personifikacja start learning		przypisywanie przedmiotom, zjawiskom, pojęciom abstrakcyjnym cech ludzkich; też: przedstawianie w postaci ludzkiej pojęć, zjawisk przyrody itp
artes liberales start learning		dziedziny nauki stanowiące podstawę wykształcenia, też przedmioty wykładane w szkołach starożytnego Rzymu i w średniowiecznej Europie
kontrreformacja start learning		odpowiedź (walka) Kościoła na postulaty reformacji(kalwinizmu, luteranizmu, anglikanizmu). zapoczątkowana na soborze w Trydencie 1545 - 1563 , który został zwołany za pontyfikatu Pawła III
reformacja start learning		ruch religijny w Europie w XVI w. o podłożu społecznym, który dążył do wprowadzenia reform w Kościele katolickim i doprowadził do wyodrębnienia się Kościołów protestanckich
anglikanizm start learning		wyznanie chrześcijańskie rozpowszechnione zwłaszcza w Anglii, uznające króla za głowę Kościoła
kalwinizm start learning		wyznanie protestanckie, stworzone na bazie systemu teologicznego Jana Kalwina w XVI wieku, głoszące m.in., że o zbawieniu lub potępieniu człowieka decyduje przeznaczenie, oraz szerzące rygorystyczną etykę
plateresco start learning		styl w sztuce hiszpańskiej XV–XVI w., głównie w architekturze, charakteryzujący się obfitością misternych dekoracji
portret trumienny start learning		portret osoby zmarłej, umieszczany dawniej na trumnie tej osoby. Portrety trumienne były malowane farbami olejnymi na blasze. Najczęściej miały one charakterystyczny wieloboczny kształt krótszego boku trumny. Kultura sarmacka
emblemat start learning		gatunek będący symbiozą sztuki plastycznej i słownej był niezwykle popularny w okresie renesansu i baroku.
tenebryzm start learning		sposób ujęcia światła na obrazie, polegający na zastosowaniu ciemnego tła i wydobyciu z niego postaci za pomocą ostrego światłocienia
żupan start learning		staropolski ubiór męski noszony przez szlachtę, o kroju długiej sukni zapinanej na guziki, ze stójką i wąskimi rękawami
kreza start learning		suto marszczony albo plisowany z cienkiej tkaniny lub koronki usztywniony kołnierz, noszony w XVI i XVII wieku
kontusz start learning		staropolski wierzchni strój męski, długa suknia zapinana z przodu, z rozciętymi rękawami
malarstwo iluzjonistyczne start learning		sposób malowania wywołujący złudzenie, iż ukazane na dwuwymiarowej powierzchni przedstawienie jest trójwymiarowe; malarstwo dające iluzję rzeczywistości
sztukateria start learning		dekoracja ścian, sklepień itp. wykonana w gipsie lub stiuku
feston start learning		motyw dekoracyjny w formie podwieszonej girlandy lub draperii
gzyms start learning		dekoracyjna, najczęściej wyprofilowana pozioma listwa wystająca poza lico ściany
fronton start learning		niski szczyt nad portykiem, o różnym kształcie, ograniczony krawędziami bocznymi dachu dwuspadowego
naczółek start learning		szczyt trójkątny, przerwany, segmentowy, gierowany lub wolutowy, wykorzystywany jako górne zamknięcie ściany budynku lub jej części. Niekiedy naczółek może odnosić się do zwieńczenia otworu okiennego lub drzwiowego
portyk start learning		przednia część budowli przed wejściem głównym, z rzędem kolumn
aedicula start learning		mała świątynia przypominającą kapliczkę, w której znajdowała się statua lub wizerunek bóstwa
konfesja start learning		we wnętrzu świątyni grobowiec męczennika, świętego lub przedsionek prowadzący do jego grobu umieszczonego pod głównym ołtarzem
baldachim start learning		daszek wykonany z kamienia, metalu lub drewna i umieszczany nad ołtarzem, amboną, nagrobkiem lub rzeźbą
cyborium start learning		w kościele katolickim ażurowa obudowa ołtarza, składająca się zazwyczaj z 4 kolumn podtrzymujących baldachim
kolumna start learning		wysoki słup o kolistym przekroju, na którym wspiera się strop jakiegoś budynku
pilaster start learning		płaski filar przyścienny pełniący funkcję dekoracyjną i konstrukcyjną
pas kontuszowy start learning		szeroki, ozdobny pas jedwabny, noszony przez szlachtę polską na kontuszu
szezlong start learning		kanapa w kształcie wydłużonego fotela, na której można odpoczywać w pozycji półleżącej
Chinoiserie start learning		elementy i motywy dalekowschodnie, głównie chińskie, w sztuce europejskiej
empire start learning		odmiana klasycyzmu w sztuce rozwinieta we francji za Nepoleona I. Okazałość, zdobienia, masywność, dostojność, wysokie sufity i okna
kandelabr start learning		świecznik, dwu- lub kilkuramienny, zdobiony zarówno motywami ornament., jak i elementami figur.;
kartusz start learning		ozdobne obramienie tarczy herbowej, tablicy inskrypcyjnej, płaskorzeźby, malowidła itp., często podtrzymywane lub flankowane przez putta, anioły, zwierzęta, ptaki itp. Jeden z najpopularniejszych motywów dekor. w sztuce eur. XV—XIX w
ryzalit start learning		wysunięta część fasady budynku na wysokości wszystkich kondygnacji, usytuowana pośrodku lub w narożach elewacji
róg obfitosci start learning		mit.gr. róg kozy Amaltei, który wypełniał się obfitością pokarmów; w ikonografii symbol obfitości
rocaille start learning		ornament w kształcie małżowiny lub muszli
ornament malżowinowy start learning		motyw dekoracyjny w kształcie małżowiny usznej. Największa popularność w XVII w (barok)
płycina start learning		płaszczyzna wklęsła lub wypukła, ujęta w profilowane ramy, będąca elementem podziału ścian, boazerii, powierzchni mebla itp
supraporta start learning		ozdobny element architektoniczny umieszczony nad drzwiami, wypełniony dekoracją rzeźbiarską, freskową lub malowaną na płótnie, zwykle ujętą stiukowym lub drewnianym obramieniem
rollwerk start learning		ornament oparty na motywie taśmy imitującej blachę, o zakończeniach lekko podwiniętych lub zwiniętych spiralnie, stosowany w obramieniach otworów i tablic
putto start learning		naga, pulchna postać chłopczyka, występująca jako motyw dekoracyjny w malarstwie i rzeźbie
panoplia start learning		motyw dekoracyjny skomponowany z elementów uzbrojenia, sztandarów i proporców XVIII i XIX w (barok i klasycyzm)
plafon start learning		malowidło na tynku, płótnie lub dekoracja stiukowa zajmujące centralną część sufitu lub sklepienia; też: sufit albo sklepienie z takim malowidłem lub dekoracją
kamea start learning		szlachetny albo półszlachetny kamień z wypukłą rzeźbą jaśniejszą od tła
lambrekin start learning		element dekor. w formie pasa tkaniny wyciętego w zęby, zdobionego galonem, frędzlami i chwastami, stosowany jako krótka firanka lub obramienie zasłon, baldachimów itp.; szczególnie popularny w XVI-XVIII w
drzeworyt start learning		jest rodzajem druku wypukłego, polegającym na wycięciu rysunku w drewnianym klocku, pokryciu farbą i odbiciu na papierze
intarsja start learning		technika zdobnicza polegająca na wykładaniu powierzchni przedmiotów drewnianych innymi gatunkami drewna; też: ozdoba wykonana tą techniką
boniowanie start learning		dekor. opracowanie lica muru kam. przez profilowanie zewn. krawędzi poszczególnych ciosów lub naśladowanie tego w tynku.
rustyka start learning		dekoracyjne wykończenie ściany budynku okładziną z chropowato obciosanego kamienia na wzór naturalnego łomu kamiennego, stosowane w architekturze renesansu i baroku
sangwina start learning		miękka, czerwonobrunatna kredka
sfumato start learning		w malarstwie olejnym: łagodne przejście z partii ciemnych do jasnych dające mgliste, niebieskawe efekty
porcelana start learning		masa ceramiczna używana m.in. do wyrobu delikatnych naczyń stołowych lub przedmiotów artystycznych
puncowanie start learning		technika wykańczania przedmiotów metalowych polegająca na opracowaniu powierzchni lub jej fragmentów puncą, w celu uzyskania wyrazistej dekoracji
miedzioryt start learning		technika druku wklęsłego, polegająca na ryciu rysunku na płycie miedzianej, wypełnieniu go farbą i odbiciu na papierze
bozzetto start learning		trójwymiarowy szkic rzeźbiarski, powstający zazwyczaj na bazie projektu rysunkowego. Bozzetto jest wykonywane w małej skali z wykorzystaniem miękkich i nietrwałych materiałów, takich jak glina, wosk czy gips
akwaforta start learning		technika grawerowania w miedzi w ktorej artysta wykorzystuje kwas do trawienia metalu, tworzac w ten sposob wglebienia w plycie
akwatinta start learning		technika, która pozwala na uzyskanie płaskich obszarów tonalnych na płycie miedzianej. Poprzez pokrycie płyty specjalną żywicą i wygrzewanie jej, artysta tworzy delikatne wzory, które po nałożeniu farby dają efekt podobny do akwareli
gwasz start learning		farba wodna z domieszką kredy lub bieli
marmoryzacja start learning		okładzina imitująca marmur
kruzganek start learning		«korytarz obiegający budynek, oddzielony od niego rzędem kolumn
loggia start learning		kryty balkon w postaci wnęki w ścianie budynku». «pomieszczenie otwarte na zewnątrz arkadami, charakterystyczne dla pałaców renesansowych
amfilada start learning		układ pomieszczeń, które połączone są ze sobą drzwiami umieszczonymi w jednej linii. Rozwiązanie takie popularne było w renesansie czy baroku i chętnie stosowano je w polskich pałacach oraz dworach.
antresola start learning		miejsce wydzielone stropem w górnej części wysokiego pomieszczenia i nieodgrodzone od wnętrza ścianami, do którego prowadzą schody
serliana start learning		okno tzw weneckie, z 3 otworami, z których środkowy jest szerszy od pozostałych i zamknięty łukiem
belweder start learning		pawilon ogrodowy, willa lub pałac, usytuowane na wzniesieniu
tambur start learning		cylindryczna lub wieloboczna podstawa kopuły. Często w ścianach umieszczane były okna, będące głównym źródłem światła dziennego, które doświetlały przestrzeń pod kopułą
porte-fenetre start learning		okno sięgające do podłogi, charakterystyczne dla architektury pałacowej XVIII–XIX w.
mezzanino start learning		arch. półpiętro, niska kondygnacja między piętrami, zwykle między parterem a pierwszym piętrem, lub stanowiąca ostatnią kondygnację; występowało najczęściej w nowożytnej architekturze pałacowej; przeznaczone na pokoje dla służby, dzieci lub gościnne.
piano nobile start learning		kondygnacja pałacu mieszcząca apartamenty reprezentacyjne, wyróżniająca się od pozostałych wysokością, wielkością okien oraz bogatszą dekoracją
oficyna start learning		boczne skrzydło kamienicy lub budynek stojący za kamienicą frontową» «skrzydło pałacu lub budynek w pobliżu pałacu czy dworu, zwykle o przeznaczeniu gospodarczym
patio start learning		niewielki dziedziniec wewnątrz domu, pałacu
palazzo in fortezza start learning		jest specyficznym rodzajem pałacu, posiadającym cechy obronne. Idea tego typu budowli narodziła się w okresie renesansu we Włoszech (stąd włoska nazwa) i rozpowszechniła się w Europie.
entre cour et jardin start learning		układ barokowej zabudowy pałacowej, w którym główny budynek znajdował się pomiędzy honorowym dziedzińcem a częścią ogrodową
bazylika start learning		wielonawowy kościół chrześcijański zbudowany na planie prostokąta
kosciol halowy start learning		kościół o nawach jednakowej wysokości, krytych wspólnym dachem
cour d'honneur start learning		reprezentacyjny dziedziniec przed pałacem lub zamożnym budynkiem mieszkalnym we Francji
oranżeria start learning		pomarańczarnia, szt. ogrod. budowla ogrodowa, najczęściej prostokątna, jednokondygnacyjna, z dużymi oknami na południe; ogrzewana. Oranżerie służyły do uprawy roślin egzotycznych
tappiserie start learning		Dekoracyjne pokrycie ścian, wykonane z tkaniny.
arras start learning		artystyczna tkanina ścienna, naśladująca obraz, wyrabiana w średniowiecznych manufakturach
wielki porzadek start learning		uporządkowanie elewacji poprzez zastosowanie pilastrów, kolumn lub półkolumn obejmujących kilka (minimum dwie) kondygnacji, pozwoliło uzyskać równowagę proporcji gzymsu wieńczącego do skali porządku występującego w układzie ściany.
porzadek spietrzony start learning		na każdej kondygnacji występuje inny porządek mały, z zastosowaniem reguły „im wyżej tym lżej” – czyli najniżej porządek „najcięższy” – toskański, wyżej dorycki, joński, koryncki, a na samym szczycie kompozytowy.
bastion start learning		element dawnej fortyfikacji mający formę wieloboku o otwartej podstawie, budowany na wysuniętych narożnikach ciągu murów lub umocnień, pozwalający na obronę przez ostrzał
ogrod angielski start learning		ogród stwarzający wrażenie naturalnie nieuporządkowanego i dzikiego, pełen tajemniczych zaułków, w którym postawiono posągi, sztuczne ruiny, świątynie
ogrod francuski start learning		rozległy ogród wokół pałacu, w którym panuje porządek i symetria, drzewa i krzewy są przystrzyżone, fontanny i rzeźby rozmieszczone zgodnie z projektem twórcy ogrodu
pawilon start learning		lekka, niewielka budowla wywodząca się z altany wykorzystywana w architekturze ogrodowej, XVI- XIX wieczne ogrody
pergola start learning		konstrukcja ogrodowa złożona z drewnianych lub metalowych słupów, na których zamontowana jest krata tworząca podporę dla roślin pnących
klomb start learning		kawałek gruntu obsadzony kwiatami lub dekoracyjnymi krzewami, mający kształt figury geometrycznej
boskiet start learning		regularna lub swobodna kompozycja złożona z drzew, imitacja lasu w ogrodzie, występujący w ogrodach barokowych»
buduar start learning		wytwornie umeblowany i wykwintnie ozdobiony, niewielki pokój zajmowany przez panią domu
caravaggionizm start learning		realistyczny kierunek w malarstwie barokowym, Charakteryzował go m.in. kontrastowy światłocień, intensywny koloryt, śmiałe skróty perspektywiczne
figura serpentinata start learning		kompozycja figuralna, ujmująca kulminacyjny moment ruchu i akcji, charakteryzująca się takim ułożeniem ciał postaci, że tworzą one rodzaj spirali
poza sansovinowska start learning		w rzeźbie przedstawienie zmarłego w pozycji leżącej na boku, z korpusem podpartym na przedramieniu oraz ugiętą nogą w kolanie. Jest to typ przedstawienia stworzony przez włoskiego rzeźbiarza Andreę Sansovina
luminizm start learning		sposób kształtowania kompozycji malarskiej za pomocą gry światła
iluzjonizm start learning		dążenie do oddania, możliwie najwierniejszego, złudzenia rzeczywistości iluzjonizm występował głównie w malarstwie ściennym

terminologia renesans/barok

You must sign in to write a comment

More