STERYLIZACJA

Co to jest dekontaminacja?

proces prowadzący do zniszczenia drobnoustrojów. Właściwy dobór metod dekontaminacji zależny jest od ryzyka przeniesienia zakażenia

Jakie typy sprzętu wyróżniamy?

Krytyczny, półkrytyczny, niektrytyczny

Co to jest sanityzacja?

Usuwanie widocznych zabrudzeń

Co to jest Dezynfekcja?

Zniszczenie form wegetatywnych, nie niszczy sporów

Co to jest Dezynfekcja wysokiego stopnia

Wegetatywne + prątki gruźlicy + enterowirusy i niektóre spory

Co to jest sterylizacja?

Zniszczenie wszystkich form drobnoustrojów

Co to jest Antyseptyka?

Dezynfekcja skóry, błon śluzowych, uszkodzonych tkanek z zastosowaniem preparatów nie działających szkodliwie na tkanki ludzie

Co to jest Aseptyka?

sposób postępowania, którego celem jest zapobieganie zakażeniom tkanek i jałowych powierzchni

Od czego zależy skuteczność dezynfekcji?

Stężenie, temperatura, wilgotność, czas

Dezynfekcja termiczna

Woda temp 93 lub pary temp 105-110 i ciśnieniu 0,5 atmosfery

Dezynfekcja chemiczno-termiczna

Środki chemiczne 60 stopni (sprzęt wrażliwy na wysokie temp)

Dezynfekcja chemiczna

Roztwór o różnych właściwościach

Jakie związki używamy do dezynfekcji?

Fenolowe, chloru, mrówkowy, glutarowy, ortoftalowy, nadoctowy, wodoru, alkohole, jodofory, czwartorzędowe związki amoniowe

Związki fenolowe

Orto-fenylofenol, aktywność bakteriobójcza, przeciwprątkowa, grzybobójcza, mogą być absorbowane przez porowate tkanki

Związki chloru

Niskie stężenia bakteriobójcze wobec wegetatywnych form mykoplazm, wirusów i grzybów

Aldehyd mrówkowy

aktywność bakteriobójcza, prątkobójcza, wirusobójcza, grzybobójcza i sporobójcza w zakresie stężeń 2-8%, drażniący i możliwe chorobogenny - nie stosowany z kontaktem

Aldehyd glutarowy

dezynfekcja wysoko półkrytyczna - endoskopy roztwory kwaśne są trwałe - brak aktywności sporobójczej zasadowe - duża aktywność, niska temperatura, krótka trwałość

Aldehyd ortoftalowy

dezynfekcja wysokiego poziomu lepsza aktywność przeciwprątkowa, krótszy czas działania brak aktywności sporobójczej(rosnie z pH i temp.)

Kwas nadoctowy

środek biobójczy, każdy poziom + sterylizacja bakteriobójczy, grzybobójczy - 5 min, wirusy i polio - 15 min, prątki gruźlicy i atypowe + spory - 20-30 minut nieszkodliwy dla otoczenia(utlenia się)

Nadtlenek wodoru:

szerokie spektrum działania(bakterie, prątki, wirusy, grzyby i spory) z kwasem nadoctowym ma synergistyczny efekt sporobójczy

Alkohole

etylowy i izopropylowy szybka aktywność bakteriobójcza - 10 sek nie niszczą spor bakteryjnych, WZW typ A i polio aktywny wobec wirusów lipofilnych i większości hydrofilnych

Jodofory

jodopowidon uwalniając jod zachowuje aktywność ale obniża toksyczność spektrum działania obejmuje bakterie, wirusy i grzyby nie niszczą spor ani prątków

Czwartorzędowe związki amoniowe:

powierzchniowo czynne aktywność; bakterie, grzyby i wyłącznie lipofilne wirusy nie inaktywują spor i prątków

FILTRACJA:

eliminacja drobnoustrojów z płynów ciepłochwiejnych (r-r antybiotyków) skuteczność zależna od materiału z jakiego wykonano element filtrujący i wielkości pora eliminacja bakterii, grzybów i wirusów

PROMIENIOWANIE UV:

eliminacja drobnoustrojów w powietrzu i na powierzchniach inaktywacja w wyniku uszkodzenia DNA zależne od wielu czynników(temp, wilgotność, kurz)

STERYLIZACJA

S poddawane są narzędzia z jałowymi tkankami. Oczekiwany efekt osiągany jest w wyniku: prawidłowego przygotowania materiału do s prawidłowego doboru metody sterylizacji poprawności procesu s odpowiedniego przechowywania materiału po s

Metody sterylizacji:

STERYLIZACJA WYSOKOTEMPERATUROWA: STERYLIZACJA NISKOTEMPERATUROWA:

STERYLIZACJA WYSOKOTEMPERATUROWA: rodzjae

Sterylizacja parą wodną w nadciśnieniu: Sterylizacja bieżącą parą wodną(tyndalizacja): Sterylizacja suchym gorącym powietrzem: Promieniowanie podczerowone:

Sterylizacja parą wodną w nadciśnieniu:

wykorzystuje właściwości pary, dochodzi do koagulacji białek para; ciśnienie 1 atmosfera (121 st. 15-20 min) lub 2 atmosfery (134 st. 3-5 min) nie zalecana do rutynowej sterylizacji narzędzi chirurgicznych

Sterylizacja bieżącą parą wodną(tyndalizacja):

trzykrotne(100 st. przez 20-30 min w odstępach 24h) po ogrzaniu odstawiony i schładzany do temp. pokojowej para niszczy formy wegetatywne stosowana do wyjaławiania płynów i podłoży bakteryjnych

Sterylizacja suchym gorącym powietrzem:

do sterylizacji materiałów wrażliwych na wilgoć aparaty z wymuszonym lub naturalnym obiegiem powietrza 160 st. w 120 min lub 180 st. w 30 min. wady - wysoka temp, zła penetracja powietrza, różnice temp i długi czas

Promieniowanie podczerowone:

przemysł spożywczy i farmaceutyczny skuteczność w 190 st przez 10 minut zalety to krótki czas cyklu i brak toksyczności dla środowiska

STERYLIZACJA NISKOTEMPERATUROWA: rodzaje

Sterylizacja tlenkiem etylenu: Sterylizacja formaldehydem: Sterylizacja kwasem nadoctowym: Sterylizacja plazmowa: Sterylizacja nadtlenkiem wodoru: Sterylizacja ozonem: Sterylizacja radiowa:

Sterylizacja tlenkiem etylenu:

niszczenie na podstawie alkilacji białek, DNA i RNA Tlenek etylenu działa w temp 30-65 st. i czasie 2-5 godzin w 100% w podciśnieniu TE jest toksyczny, kancerogenny

Sterylizacja formaldehydem:

Aktywność oparta na uszkodzeniu błon komórkowych i denaturacji białek środowisko pary wodnej w zakresie temp 38-70st. przez 2-4 godz niektóre materiały jak gumy mogą ulec zniszczeniu toksyczny, kancerogenny dla człowieka

Sterylizacja kwasem nadoctowym:

Aktywność oparta na oksydacji grup sulfhydrolowych, denaturacji białek i zmianie przepuszczalności osłon komórkowych przebiega w temp 50-55 st. przez około 30 minut Wyjaławianie narzędzi i sprzętu np. endoskopy

Sterylizacja plazmowa:

Aktywność wolnych rodników hydroksylowych zawartych w plazmie z RNA, DNA, enzymami i fosfolipidami 38-50% stopni w czasie 30-75 minut zalety to możliwość natychmiastowego używania materiałów brak możliwości sterylizacji bielizny, proszków, płynów itp

Sterylizacja nadtlenkiem wodoru:

Aktywność oparta na oksydacji białek Temp 40-60 st. czas to 30-90 minut Wady to słaba penetracja nadtlenku wodoru w gląb materiału Uszkodzenie sprzętu z gumy i papieru Forma rozpylona do dekontaminacji sprzętu i sal operacyjnych

Sterylizacja ozonem:

aktywność dzięki silnej właściwości utleniającej Cykl to 2-4 godziny w temp 25-35 st. Niektóre materiały mogą ulec zniszczeniu

Sterylizacja radiowa:

promieniowanie radiacyjne uszkadza błony komórkowe i zakłóca replikacje w wyniku pękania DNA przemysłowa sterylizacja sprzętu medycznego zalety to krótki czas, temperatura pokojowa, brak toksyczności

KONTROLA PROCESU STERYLIZACJI

Kontrola sprzętu: Kontrola ekspozycji: Kontrola wsadu:

Kontrola sprzętu:

prowadzona w każdym cyklu, oparta na odczycie wskaźników Przeprowadzony jest test szczelności, test Bowie-Dicka służy do kontroli odpowietrzenia komory sterylizatorów i i poddawany procesowi s. zmiana zabarwienia testu - nieprawidłowa s.

Kontrola ekspozycji:

pozwala na ocenę czy pakiet miał kontakt z czynnikiem sterylizującym prowadzona przy użyciu zewnętrznym taśm, które po ekspozycji zmieniają zabarwienie

Kontrola wsadu:

prowadzona czynnikami umieszczonymi wewnątrz pakietu

Preparaty stosowane w antyseptyce:

Alkohole Chloroheksydyna: Jodofory: Triclosan:

Alkohole:

odkażanie skóry z przerwaniem ciągłości i do dekontaminacji rąk szybka i krótkotrwała aktywność bójcza

Chloroheksydyna:

ok na Gram-dodatnich, mniejsza wobec grzybów i minimalna dla prątków Spektrum dotyka wirusy HIV, HSV, CMV, RSV nie inaktywuje rotawirusów, adenowirusów i enterowirusów, spor bakteryjnych dezynfekcja rąk, pola operacyjnego, płukanie jamy ustnej

Jodofory

odkażanie skóry, pola, płukanie otrzewnej i jelita długotrwałe stosowanie prowadzi do nadczynności tarczycy i objawów ogólnych ze względu na toksyczność nie zalecany dla kobiet w ciąży i noworodków

Triclosan

aktywny wobec Gram-dodatnich, w obecności EDTA aktywny wobec Gram-ujemnych i grzybów dezynfekcja rąk, pola do mycia pacjentów MRSA