Question  |
Answer |
Służba Zwycięstwu Polski (SZP) 27.09.1939 - stycznia 1940 Utworzenie Służby Zwycięstwu Polski zapoczątkowało Podziemne Państwo Polskie start learning
|
|
Konspiracyjna organizacja polityczno-wojskowa, utworzona w Warszawie (tuż przed kapitulacją miasta) przez grupę wyższych oficerów Wojska Polskiego na podstawie upoważnienia Naczelnego Wodza marszałka E. Rydza-Śmigłego. Na zdjęciu znak Polski Walcącej SZP prowadziła: przygotowanie do walki z najeźdźcami, szkolenie kadr wojskowych, propagandę przeciwdziałającą nastrojom klęski po kampanii wrześniowej
|
|
|
Związek Walki Zbrojnej (ZWZ) i Armia Krajowa (AK) Komendant Główny na terenie okupowanym - generał Stefan Rowecki „Grot” start learning
|
|
Związek Walki Zbrojnej został powołany przez premiera Władysława Sikorskiego w listopadzie 1939r. Miała to być organizacja wojskowa, ogólnonarodowa i ponadpartyjna. (Służba Zwycięstwu Polski była związana z jedną partią polityczną - sanacją) W skład Związku Walki Zbrojnej weszło większość lokalnych organizacji zbrojnych. W lutym 1942 Związek Walki Zbrojnej (ZWZ) przekształcono w Armię Krajową (AK). AK zostało rozwiązane w styczniu 1945
|
|
|
Polskie Państwo Podziemne (PPP) Początek PPP - utworzenie Służby Zwycięstwu Polski (SZP) 27 września 1939. Koniec PPP - Przywódcy PPP zostali aresztowani i na procesie w Moskwie (czerwiec 1945) skazani na wieloletnie więzienie start learning
|
|
Tajne struktury państwa polskiego w czasie okupacji ziem polskich przez Niemcy i ZSRR. Podziemne Państwo Polskie było podległe rządowi RP na uchodźstwie. Polskie Państwo Podziemne składało się z pionu wojskowego - Armia Krajowa i z pionu cywilnego - Delegatura Rządu na Kraj
|
|
|
Jak Polskie Państwo Podziemne utrzymywało łączność z rządem RP na uchodźtwie? start learning
|
|
Polskie podziemie utrzymywało łączność z rządem RP na uchodźstwie drogą radiową i dzięki kurierom, którzy przez Słowację docierali na Węgry, gdzie do chwili wkroczenia wojsk niemieckich w marcu 1944 r. swobodnie działały polskie instytucje. Jednym z najbardziej znanych łączników był „kurier z Warszawy” – Jan Nowak‑Jeziorański.
|
|
|
Znaczenie Polskiego Państwa Podziemnego Państwo Podziemne obejmowało zarówno pion cywilny, jak i wojskowy, a jego struktury powstały na obszarze całej przedwojennej Rzeczypospolitej Polskie Państwo Podziemne umacniało w Polakach wolę walki i ducha w warunkach okupacji. start learning
|
|
Polskie Państwo Podziemne było fenomenem na skalę światową. W żadnym innym państwie w okresie II wojnie światowej nie powstały tak rozbudowane struktury związane z funkcjonowaniem wielu instytucji życia politycznego w sposób nielegalny. Działalność nie tylko skupiała się na bieżącej walce z okupantem, ale obejmowała także opracowywanie planów odbudowy życia politycznego, społecznego i ekonomicznego po zakończeniu wojny.
|
|
|
Co to jest sabotaż i dywersja? start learning
|
|
Sabotaż - forma walki z okupantem: wykonanie wadliwych wyrobów (np. części broni i maszyn); uszkadzanie narzędzi i maszyn; podpalanie i wysadzanie magazynów, środków transportu. Dywersja - działania oddziałów zbrojnych w okupowanym kraju: niszczenie zasobów ludzkich i materialnych, np. wysadzanie mostów, torów kolejowych; niszczenie transportów z zaopatrzeniem, magazynów z bronią, amunicją, paliwem
|
|
|
KEDYW - Kierownictwo Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej zadania: sabotaz i dywersja - dezorganizacja działań wroga Komenda Główna AK składała się z ośmiu oddziałów. Jednym z nich był KEDYW start learning
|
|
Akcje Kedywu: 1. Udany zamach na dowódcę SS i policji na dystrykt warszawski gen. Franza Kutscherę (1 luty 1944). 2. Przeszkadzano w produkcji zbrojeniowej, stosując hasło: „Dla Niemców pracuj powoli” (symbolem tego sabotażu był żółw) 3. Uwalniano więźniów (np. akcja pod arsenałem) 4. Likwidowano funkcjonariuszy gestapo, donosicieli, osoby, które kolaborowały z Niemcami. 5. wysadzano pociągi wiozące zaopatrzenie na front
|
|
|
Wywiad Polskiego Państwa Podziemnego start learning
|
|
1. Wywiad PPP dostarczył aliantom wiadomości o niemieckich przygotowaniach do agresji na ZSRR. 2. Zdobył informacje o produkcji rakiet V1 i V2 na wyspie Uznam (Peenemunde). Fragmenty V2 przesłał do Londynu. 3. Przekazali na Zachód informacje o zbrodniach na Żydach (m. in w Oświęcimiu). - Witold Pilecki, Jan Karski.
|
|
|
Działania dywersyjno - propagandowe start learning
|
|
Akcja „N” polegała na drukowaniu ulotek i gazetek w języku niemieckim. Akcja miała na celu dezorientację i podkopanie morale Niemców. Informowano np. Niemców o ogromnych stratach poniesiontch przez nazisów na frincie wschodnim (ZSRR). Przekonywano, że Niemcy nie są w stanie wygrać wojny z aliantami.
|
|
|
Biuro Informacji i Propagandy Działało w ramach AK Biuro Informacji i Propagandy, wydawało najważniejszą gazetę podziemia – „Biuletyn Informacyjny”. start learning
|
|
Do głównych zadań Biura należało informowanie społeczeństwa o działalności polskiego państwa podziemnego i władz na emigracji, podtrzymywanie woli oporu przeciwko okupantom oraz prowadzenie propagandy antyniemieckiej i antykomunistycznej.
|
|
|
Delegatura Rządu RP na Kraj RP - Rzeczypospolita Polska utworzona w 1940 r. przez rząd na emigracji start learning
|
|
Tajna administracja cywilna na terenie okupowanej Polski. Delegatura kierowała pracą pionu cywilnego Polskiego Państwa Podziemnego. Zajmowała się m.in. sądownictwem, tajnym nauczaniem, dokumentacją zbrodni hitlerowskich, ratowaniem dóbr polskiej kultury. delegat -przedstawiciel Na czele Delegatury stał Delegat na Kraj. Byli też delegaci wojewódzcy i powiatowi. Organizacja wydawała wiele czasopism, książki i podręczniki szkolne.
|
|
|
|
tajne nauczanie Polskie Państwo Podziemna opracowywało również tajne programy nauczania do przedmiotów wykreślonych przez Niemców. Już w 1939 r. powołano Tajną Organizację Nauczycielską TOW. start learning
|
|
nielegalne zajęcia dla uczniów lub studentów pracujących w niewielkich grupach pod okiem nauczyciela, często w jego mieszkaniu lub mieszkaniu uczniów; realizowane w ramach systemu tajnego nauczania W razie kontroli ze strony Niemców uczestnicy zajęć udawali, że to spotkanie towarzyskie, np. imieniny
|
|
|
Samodzielna walka partyzancka major Henryk Dobrzański Hubal - legendarny dowódca na Kielecczyźnie start learning
|
|
Obok oficjalnie tworzonych struktur wojskowych, po zakończeniu kampanii wrześniowej oddziały, które nie znalazły się w niewoli, starały się samodzielnie prowadzić walkę partyzancką. Jednym z „leśnych oddziałów”, działających na Kielecczyźnie dowodził mjr Henryk Dobrzański, pseudonim Hubal. Partyzanci walczyli do kwietnia 1940 roku, czyli do śmierci swojego dowódcy.
|
|
|
Cichociemni Spadochroniarze Armii Krajowej start learning
|
|
specjalnie przeszkoleni w Wielkiej Brytanii i Włoszech żołnierze Polskich Sił Zbrojnych, zrzucani przez brytyjskie lotnictwo na terytorium okupowanej Polski ze ściśle tajnymi zadaniami np. prowadzenie wywiadu, dywersji i sabotażu, dowodzenie w oddziałach ZWZ i AK
|
|
|
Związek Harcerstwa Polskiego (ZHP) Jjaki kryptonim przyjął na czas okupacji? 1. Szare Szeregi. 2. Hufce Polskie - harcerze nurtu katolicko -Narodowego start learning
|
|
Harcerze najmłodsi (12- 14 lat) Zawiszacy - podzas powstania warszawskiego zajmowali się roznoszeniem meldunków pomiędzy walczącymi oddziałamii i listami dla ludności cywilnej (Harcerska Poczta Polowa. Harcerze 15 - 17 lat zajmowali się małym sabotażem: Organizacja Małego Sabotażu „Wawer” Harcerze powyżej 18 lat przeprowadzali akcje dywersyjne pod kierownictwem KEDYWu, np. akcja pod arsenałem, zamach na Franza Kutscherę.
|
|
|
Przykład małego sabotażu opisany w książce „Kamienie na Szaniec”. start learning
|
|
W ramach akcji małego sabotażu malowano na murach znak Polski Walczącej, „żółwie” - pracuj powoli, lterę V - Victory (zwycięstwo). Zrywano niemieckie ulotki i flagi. Za akcje małego sabotażu groziła kara śmierci. ps - pseudonim Znak Polski Walczącej namalowany przez Jana Bytnara ps. „Rudy” na pomniku Lotnika na placu Unii Lubelskiej w Warszawie, lipiec 1944
|
|
|
Walka cywilna - opór społeczeństwa polskiego wobec polityki okupanta bojkot - przeciwstawienie się Kierownictwo Walki Cywilnej Polskiego Państwa Podziemnego wzywało do bojkotu zarządzeń okupanta. Opracowano 10 przykazań walki cywilnej. start learning
|
|
1. Lekarze wydawali fałszywe zaświadczenia o niezdolności do pracy. Chroniło to przed przymusowymi robotami w Niemczech. 2. Nauczyciele organizowali tajne nauczanie. 3. Zamożni chłopi zaopatrywali partyzantów w żywność. 4. Duchowni wystawiali chrześcijańskie metryki urodzenia ukrywającym się Żydom. 5. Ukrywano dobra kultury polskiej przed okupantem. 6. W tajnych drukarniach publikowano książki.
|
|
|
Stosunek Polaków do tragedii narodu żydowskiego. W jaki sposób Polacy pomagali Żydom? Władze niemieckie wprowadziły karę śmierci dla osób, które dawały schronienie Żydom. Śmiercią karano całe polskie rodziny. Pomimo to wiele Polaków pomagało Żydom. Niestety byli też szmalcownicy, którzy wymuszali od Żydów pieniądze. start learning
|
|
1. W Markowej na Podhalu rozstrzelano rodzinę Ulmów, ponieważ ukrywali Żydów (na zdjęciu). Zostali oni ogłoszeni błogoslawionymi w 2023. 2. W Polace działała Rada Pomocy Żydom „Żegota”. 3. Irena Sendlerowa i siostra zakonna Matylda Getter ratowały dzieci żydowskie z warszawskiego getta. 4. Tadeusz Pankiewicz w swojej aptece „Pod Orłem” sąsiadującej z gettem pomagał Żydom.
|
|
|
Sprawiedliwy wśród Narodów Świata start learning
|
|
najwyższe izraelskie odznaczenie cywilne nadawane za pomoc Żydom w czasie II wojny światowej
|
|
|
Polskie partie polityczne i ich konspiracyjne organizacje zbrojne AK podpisywało z tymi organizacjami umowy scaleniowe 1. Partia Stronnictwo Ludowe (SL) utworzyła Bataliony Chłopskie start learning
|
|
2. Polska Partia Socjalistyczna PPS-WRN (Wolność, Równość, Niepodległość) utworzyła Gwardię Ludową (GL) 3. Partia Stronnictwo Narodowe utworzyła Narodową Organizację Wojskową (NOW)
|
|
|
Bataliony Chłopskie. (BCh) broniły polską ludność wiejską Organizacja zbrojna partii Stronnictwo Ludowe. Przed 1939 r. Stronnictwo Ludowe stanowiło największą polityczną siłę opozycyjną wobec sanacyjnego rządu II RP. start learning
|
|
BCh były drugą pod względem liczebności organizacją zbrojną Polskiego Państwa Podziemnego. Pod koniec wojny liczyły 150-170 tys. żołnierzy 30 marca 1943 r. AK i BCh podpisali umowę scaleniową, jednak scalenie nigdy nie objęło całości BCh. W nocy z 27 na 28 listopada 1942 r. Niemcy rozpoczęli brutalną akcję wysiedlania ludności polskiej z Zamojszczyzny, by zastąpić ją ludnością niemiecką i ukraińską. BCh walczyły w obronie ludności polskiej.
|
|
|
Narodowe Siły Zbrojne (NSZ) trzecia największa organizacja zbrojna po AK i BCh. Organizacja wojskowa powstała we wrześniu 1942 roku. poniważ część Narodowej Organizacji Wojskowej odmówiła podporządkowania się z Armii Krajowej. start learning
|
|
Program NSZ podkreślał nacjonalizm, odrzucał nazizm i komunizm, planował powstanie polskiego państwa narodowego i katolickiego. Stąd brał się negatywny stosunek do mniejszości narodowych, w tym silny antysemityzm . NSZ prowadziła wywiad wojskowy, akcje zaopatrzeniowe, uwalniała więźniów, zwalczała bandytyzm i angażowała się w zbrojną walkę z Niemcami, a także z oddziałami Armii Ludowej i partyzantki radzieckiej.
|
|
|
Komuniści poza strukturami Polskiego Państwa Podziemnego realizowali politykę ZSRR PPR - Polska Partia Robotnicza utworzona za zgodą Stalina. Dysponowała ona organizacją zbrojną Gwardią Ludową / Armią Ludową (GL/ AL). start learning
|
|
Na czele Polskiej Partii Robotniczej stanął Władysław Gomułka. Po zerwaniu polsko-radzieckich stosunków dyplomatycznych w 1943r PPR powołała Krajową Radę Narodową (KRN). KRN ogłosiła się jedynym organem władzy reprezentującym naród polski. (odrzuciła rząd na emigracji). Na czele KRN stanął Bolesław Bierut.
|
|
|
