→ POLSKI XVI Wiek- Pojęcia → Start Learning / Download MP3 Flashcards

Question		Answer
Andegawenowie start learning		Młodsza linia Kapetyngów, wywodząca się z Francji.
Ludwik Andegaweński start learning		Następca Kazimierza Wielkiego, zyskał poparcie możnowładców małopolskich. Władał największym terytorium w XVI-wiecznej Europie. Sojusznik zakonu krzyżackiego i Luksemburgów. Nadał szlachcie przywilej w Koszycach.
Przywilej szlachecki start learning		Prawo zwalniające szlachtę od pewnych obowiązków, bądź nadające jej szczególne uprawnienia.
Elżbieta Łokietkówna start learning		Matka Ludwika Andegaweńskiego, sprawowała w jego imieniu rządy w Polsce.
Przywilej koszycki start learning		Wydany przez Ludwika węgierskiego w 1374r. Zwalniał szlachtę z podatków z wyjątkiem 2 groszy z łana kmiecego. Na każdy podatek król musiał uzyskać zgodę szlachty, udział w pospolitym ruszeniu ograniczono do teryt. państwa.
Litwa właściwa start learning		Żmudź z Wilnem, Kownem i Trokami.
Giedymin start learning		Książę litewski. Za jego panowania wzrosło znaczenie Litwy.
Jadwiga Angdegaweńska start learning		Córka Ludwika Andegaweńskiego, zaręczona początkowo z Wilhelmem Habsburgiem poślubiła Władysława Jagiellończyka i królem Polski.
Władysław Jagięłło start learning		Wielki książę litewski, a po ślubie z Jadwigą władca Polski. Ojciec Władysława Warneńczyka i Kazimierza Jagiellończyka.
Władysław Warneńczyk start learning		Syn Władysława Jagięłły i Zofii Holszańskiej. Król Polski i Węgier. Zginął podczas bitwy pod Warną.
Witold start learning		Wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagięłły. Początkową wojnę z Władysławem zakończył pokój w Ostrowie lubelskim i ugoda wileńsko-radomska, a w końcu unia w Krewie. Przegrał z Tatarami nad Worsklą.
Ugoda w Ostrowie Lubelskim start learning		Ugoda polsko-litewska, zawarta przez Witolda i Władysława Jagięłłę.
Worskla start learning		Miejsce bitwy wielkiego księcia litewskiego- Witolda z Tatarami, zakończona porażką Litwy.
Bitwa pod Warną start learning		Bitwa rozegrana we wschodniej Bułgarii między Turkami, a Władysławem Warneńczykiem, królem Polski i Węgier.
Zjazd wiedeński start learning		Spotkanie cesarza Maksymiliana I z Władysławem, królem Czech i Węgier oraz Zygmuntem I. Zawarto układ dynastyczny; w razie wygaśnięcia czesko-węgierskiej linii Jagiellonów tron mieli przejąć Habsburgowie. Tak się stało po śmierci Ludwika w bitwie pod Mohaczem w 1526r.
Nowa Marchia start learning		Terytorium, wżynające się między Pomorze, a Wielkopolskę, odkupione od Brandenburgii przez Krzyżaków.
Drezdenko start learning		Gród. W wyniku polsko-krzyżackiego sporu o niego wybuchła wojna z zakonem krzyżackim.
Jan Długosz start learning		Kronikarz, który zrelacjonował bitwę pod Grunwaldem, choć nie brał w niej udziału (urodził się później).
Mełno start learning		Jezioro, miejsce pokoju polsko-krzyżackiego, w którym krzyżacy zrzekli się Żmudzi na rzecz Litwy.
Unia horodelska start learning		Unia polsko-litewska. Litwa miała pozostać odrębnym państwem z własnym księciem na czele, rody litewskie zostały włączone w herbiarz polski, oba państwa miały odbywać zjazdy w sprawach wyboru władcy oraz innych, ważnych dla obu stron. Zawarta po zwycięstwie w walkach z krzyżakami.
Związek Pruski start learning		Zgrupowanie pruskiego mieszczaństwa i szlachty, skierowane przeciwko nadużyciom urzędników krzyżackich. Zwrócili się o pomoc do Kazimierza Jagiellończyka, a gdy ten przyłączył do Polski Prusy, wybuchła wojna z krzyżakami, zwana "trzynastoletnią".
Folwark start learning		Duże gospodarstwo rolne lub rolno-hodowlane produkujące na zbyt.
Statut warcki start learning		Wydany przez Władysława Jagiełłę. Zezwalał szlachcie na rugowanie krnąbrnych i nieposłusznych sołtysów.
Jan Olbracht start learning		Król polski, wydał przywilej piotrkowski.
Przywilej piotrkowski start learning		Wydany przez Jana Olbrachta, zakazywał mieszczanom posiadania dóbr ziemskich i ograniczył ich dostęp do urzędów kościelnych. Szlachta została zwolniona z opłat celnych.
Przywilej czerwiński start learning		Wydany przez Władysława Jagielłę, zabraniał konfiskaty majątków szlacheckich bez wyroku sądowego.
Przywilej jedlneńsko-krakowski start learning		Wydany przez Władysława Jagiełłę, wprowadzał zasadę neminem captivabimus.
Przywilej cerekwicko-nieszawski start learning		Wprowadzony przez Kazimierza Jagiellończyka. Król nie mógł zwołać pospolitego ruszenia ani nałożyć nowych podatków bez zgody szlachty.
Aleksander start learning		Król Polski i wielki książę litewski, brat Jana Olbrachta. Wprowadził przywilej mielnicki i konstytucję nihili novi.
Przywilej mielnicki start learning		Wprowadzony przez Aleksandra. Przekazywał on rzeczywista władzę w państwie w ręce senatorów.
Konstytucja nihili novi start learning		Uchwalona przez Aleksandra w Radomiu. Na jej mocy jedynie sejm walny stanowił nowe prawa, a posłem i senatorem mógł zostać jedynie szlachcic.
Orsza start learning		Wygrana bitwa wojsk polsko-litewskich przeciwko wojskom moskiewskim.
Karol V start learning		Cesarz. Poparł Albrechta Hohenzollerna w mediacjach z Polska, w wyniku czego zawarto niekorzystny dla Polski rozejm.
Księstwo Pruskie start learning		Zsekularyzowany przez Albrechta Hohenzollerna zakon krzyżacki. Sekularyzacji dokonano za radą Marcina Lutra, by ratować państwo przed uzależnieniem od Polski.
Gotthard Kettler start learning		Mistrz zakonu kawalerów mieczowych. Pod naporem Zygmunta Augusta zsekularyzował zakon i poddał go polskiemu zwierzchnictwu, występując przeciw inwazji moskiewskiej.
Flota kaperska start learning		Stworzona przez Zygmunta Augusta flota. Mogła zostać wynajęta przez inne państwo do walki z nieprzyjacielem.
Komisja Morska start learning		I państwowy urząd do spraw morskich, stworzony przez Z. Augusta podczas wojny z Moskwą o dominium Maris Baltici.
Stanisław Karnkowski start learning		Biskup, opracował statut regulujący zwierzchność polskiego władcy nad Gdańskiem.
Sejm w Lublinie start learning		Sejm polsko-litewski, na którym Zygmunt August wystąpił o zmianę charakteru unii personalnej. Stw. unię realną, powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów.
Jakub Uchański start learning		Arcybiskup gnieźnieński, sprawujący władzę jako interrex podczas pierwszego bezkrólewia, po śmierci Z. Augusta.
Jan Firlej start learning		Marszałek wielki koronny, czuwający nad bezpieczeństwem państwa podczas I bezkrólewia.
Stefan Batory start learning		Mąż Anny Jagiellonki, władca Polski i Siedmiogrodu. Powołał piechotę wybraniecką, ustanowił rejestr kozacki, zreformował armię. Powołał Trybunał Koronny i Litewski. Prowadził wojnę z Moskwą i Szwecją.
Trybunał Koronny i Litewski start learning		Sądy ostatniej instancji, powołane przez Stefana Batorego.
Piechota wybraniecka start learning		Piechota stworzona przez Stefana Batorego, do której rekrutowano co 20. chłopa z dóbr królewskich.
Jama Zapolska start learning		Miejsce podpisania rozejmu z Moskwą, która zwróciła Polsce ziemie połocką i Inflanty. Za panowania Stefana Batorego.
Menonici start learning		Odłam anabaptyzmu Menno Simonsa. Nie uznają hierarchii kościelnej, nie przysięgają, nie służą w wojsku, uznają dwa sakramenty: chrzest i eucharystię.
Konfederacja w Sandomierzu start learning		Spotkanie luteran, braci czeskich i wyznawców kalwinizmu, ułatwiająca współpracę tych religii.
Konfederacja warszawska start learning		Akt tolerancji wyznaniowej, wprowadzony w czasie I bezkrólewia.
Szymon Budny start learning		Arianin, dokonał kompletnego przekładu Biblii.
Jakub Wujek start learning		Polski kontrreformator i tłumacz Biblii.
Stanisław Hozjusz start learning		Biskup, który sprowadził do Polski jezuitów.
Unia brzeska start learning		Unia, podczas której powstał odłam unicki, zachowujący obrzędy prawosławne, ale podległy papieżowi.

POLSKI XVI wiek- pojęcia

You must sign in to write a comment

More