polski-definicje

 0    106 flashcards    misiapisia
download mp3 print play test yourself
 
Question język polski Answer język polski
aluzja literacka
start learning
swiadome odwolanie sie w dziele literackim do innego utworu
antropocentryzm
start learning
Pogląd według którego człowiek stanowi centrum i cel wszechświata
antyteza
start learning
Figura stylistyczna polegająca na tym że autor zostawia dwa przeciwstawne znaczeniowo elementy wypowiedzi
antyutopia
start learning
negatywny utwór, ktory ogranicza prawa jednostek do minimum
arkada
start learning
dwie podpory zamkniete od góry łukiem
arkadia
start learning
Kraina w starożytnej Grecji opiewana w poezji antycznej jako miejsce zamieszkane przez prostych pasterze wiodących szczęśliwe życie w harmonii z naturą
ateizm
start learning
postawa negujaca istnienie Boga
dedukcja
start learning
wnioskowanie dojście do określonego wniosku na podstawie wcześniej założonego wnioskujace ze zbioru przesłanek
deizm
start learning
Pogląd według którego Bóg stworzył świat i rządzące nim prawa ale nie ingeruje w jego dzieje
decorum
start learning
zasada stosowności, ktora okresla wzajemne relacje elementów dziela literackiego
demagog
start learning
Osoba zwłaszcza polityk starające się w celu zdobycia lub utrzymania władzy zyskać popularność przez mówienie ludziom tego czego oczekują
dialog filozoficzny
start learning
Utwór składający się z wypowiedzi dwóch lub więcej osób tyczących dysputę nawiązuje do wzoru dialogów Platona
dramat
start learning
Obok liryki epiki jeden z trzech rodzajów literackich obejmuje utwory przeznaczone do wystawienia na scenie w których fabuły i świat przedstawiony poznajemy z wypowiedzi bohaterów działań
empiryzm
start learning
Pogląd według którego poznanie opiera się na doświadczeniu zmysłowym
epikureizm
start learning
kierunek filozoficzny zapoczątkowany przez Epikura. Filozof twierdził że źródłem szczęścia są przyjemność oraz spokój wewnętrzny wynikający z umiarkowania
erotyk
start learning
utwór poetycki o tematyce Miłosnej
esej
start learning
Gatunek do którego należą szkice krytyczne publicystyczny lub naukowe najczęściej są to swobodne komentarze dotyczące jakiegoś zjawiska lub problemu
etykieta językowa
start learning
Zbiór zasad mówiących o tym jak należy formułować wypowiedzi wypowiedzi w zależności od adresata i sytuacji jest wyrazem grzeczności językowej a jej przestrzeganie świadczy o tym że potrafi mi się kulturalnie komunikować
fresk
start learning
malowidlo na scianie budowli
fronton
start learning
przednia część budynków których znajduje się główne wejście
gradacja
start learning
Inaczej stopniowanie środek stylistyczny polegający na uszeregowaniu składników wypowiedzi w porządku nasilanie się lub słabnięcia wskazywanej przez nie cechy znaczeniowej
groteska
start learning
gatunek estetyczne które ukazuje świat w zabawny zdeformowany sposób
hiperbola
start learning
Środek artystyczny przedstawiające osobę i przedmioty lub zjawiska w sposób wyolbrzymiający i wygląd znaczenie działanie i oddziaływanie
horacjanizm
start learning
nawiazywanie do poezji horacego przez innych tworcow: jego dazenie do prostoty i jasnosci stylu, powsciagliwosc w wyrazaniu uczuc, wiernego opisywania rzeczywistosci, sieganie po watki mitologiczne, zachecanie do korzystania z zycia tu i teraz
humanizm
start learning
ruch umysłowy nawiazujacy do kultury antyku koncentrujący sie na zagadnieniach związanych z człowiekiem i wartościami których jest on źródłem
hymn
start learning
Gatunek liryczny wywodzący się z antyku obejmuje utwory utrzymywane w uroc zystym podniosłem tonem wysławiające bohatera bóstwo, idęe naród, instytucje
iluzjonizm
start learning
tendencja w malarstwie i architekturze nwykorzystujące Wierny przedstawienie rzeczywistości zjawisko złudzenia optycznego do stworzenie iluzji realności
indukcja
start learning
metoda tworzeniateorii na podstawie obserwacji zdarzen i doswiadczem
inwersja
start learning
przestawny szykkwyrazów w zdaniu. stosowana jako środek artystyczny -barol
ironia
start learning
sprzeczność między dosłownym znaczeniem wypowiedzi a jej znaczeniem właściwym wynikającym z intencji mówiącego a także np. okoliczności
kalwinizm
start learning
Protestanckie wyznanie chrześcijańskie odwołujące się do myśli jana Kalwina. kalwini podkreślali rolę boskiego przeznaczenia w Zbawieniu i głosili Surowe zasady etyczne
karykatura
start learning
przedstawienie postaci które, sa przejaskrawione w celu ośmieszenia
kazanie
start learning
Przemówienie wygłaszane przez duchownego do wiernych podczas nabożeństwa komentujące pismo Święte wykładający podstawy wiary lub przekazujący nauki moralne
klasycyzm
start learning
Ogólnie nazywane w literaturze sztuce i architekturze do wzorców antycznych pojawiające się w renesansie i epokach późniejszych klasycyzm to tak że kierunek artystyczny literacki który rozwijał się we Francji innych krajach europejskich
komedia
start learning
Gatunek dramatu o zabawnej tematyce. efekty Humorystyczne najczęściej są w utworach oparty na komizmie sytuacji charakterów postaci lub używanego języka
komedia charakterów
start learning
odmiana komedii, do której należą utwory prezentujące sylwetki moralne i psychologiczne bohaterów. jest jedna cecha charakteru postaci mającea wpływ na jej Postępowanie i relacji z otoczeniem
komedia obyczajowa
start learning
Odmiana komedii obejmujące utwory w których ośmieszające sposób jest przedstawiony obyczajowość określonego środowiska społecznego panujące w nim zasady motywy postępowania i wady jego przedstawicieli
koncept
start learning
oryginalny pomysł który wplywa na konstrukcję i wymowę utworu literackiego oraz zaskakuje czytelnika
kontrapost
start learning
Popasag, w ktorym ustawienie stojącej postaci tak aby ciężar ciała spoczywa na jednej nodze a drugą lekko cofnięty dotykała ziemi czubkami palców przy odchyleniu ran i tułowia lekko do tyłu
kontrreformacja
start learning
ruch odnowy w łonie kościoła katolickiego rozwijające się w szesnastym wieku w reakcji na protestancką reformację i główne założenia zostały sprecyzowane na soborze w Trydencie
konwencja literacka
start learning
Trwalony w praktyce literacki zespół norm określających charakter poszczególnych składników utworu a także sposób ich zorganizowania większe całości
konwencja stylistyczna
start learning
jeden ze składników konwencji literackich zespół ponad indywidualnych normy i środków mowy
ksenofobia
start learning
Niechęć do cudzoziemców i wszystkiego co ich odróżnia od innych jest podszyta strachem przed tym co nieznane i obce
liberalizm
start learning
Doktryna społeczno polityczne kładąca nacisk na wolności jednostki i społeczeństwa oraz potrzebę ograniczenie władzy państwowej
libertynizm
start learning
Rozwijające się w osiemnastym wieku ruch umysłowy sprzeciwiający się tradycyjnym normą moralnym obyczajowym i religijny głoszący swobodę myśli i ideał życia zgodnego z prawem naturalnym
luteranizm
start learning
Protestanckie wyznanie chrześcijańskie odwołujące się do myśli Marcina Lutra luteranie uznawali Biblię za jedyne źródło objawienia odrzucali kult świętych, negowali władzę papieża
makaronizm
start learning
Obce słowo lub fragment znak zdania wtrącony do wypowiedzi sformułowane w języku ojczystym
marinizm
start learning
Nurt Dworski poezji barokowej w którym szczególny nacisk kładziono na posługiwanie się konceptem wirtuozeria formalną i kunsztowne zabawy słowem
materializm
start learning
Pogląd zgodnie z którym istnieje tylko materia myśli i inne zjawiska Duchowe można do niej sprowadzic
megalomania
start learning
Przesadne przekonanie o własnej wartości
metonimia
start learning
Zastąpienie nazwy jakiegoś przedmiotu lub zjawiska nazwą innego pozostającego z nim w pewnej obiektywnej zależności
neoekspresjonizm
start learning
Nurt w sztuce współczesnej jego przedstawiciele tworzyli niż wy pełne ekspresji dzieła w których spontanicznie wyrażali własne odczucie i wizję
neologizm
start learning
Nowe słowa utworzone zgodnie z obowiązującymi wzajem zyku zasadami słowotwórczy mi
oksymoron
start learning
wyrażenie metaforyczne które powstaje z stawienie dwóch pojęć o przeciwstawnych sensach
pamflet
start learning
Jest publicystyczny lub literacki będące demaskatorska i zwykle złośliwa krytyką jakieś osoby instytucji lub wydarzenia
pamiętnik
start learning
Utwór prozą opowiadający o wydarzeniach w których autor był uczestnikiem lub naocznym świadkiem
panegiryk
start learning
Wypowiedź wysławiające jakąś osobę pełna przesadnego zachwytu
paradoks
start learning
Zaskakujące twierdzenie które zawiera myśl sprzeczne wewnętrznie jednak niespodziewanie odsłaniającą odkrywczą prawdę
parafraza
start learning
Czas Swobodna zmiana pierwotnego tekstu zachowuje związek z oryginałem rozwija lub zmienia treść pierwowzoru
paralelizm
start learning
Powtarzalność niektórych elementów utworu poprzez identyczne lub podobnie zbudowane fragmenty zdań w utworze
parodia
start learning
Wypowiedź lub utwór naśladujące Cudzy styl lub styl typowy dla danego gatunku literackiego po to by je ośmieszyć
partykuła
start learning
Teraz nieodmienne pełniący w zdaniu funkcję pomocniczą modyfikujące znaczenie całego zdanie lub jego elementów
patos
start learning
W literaturze i sztuce przedstawianie zjawisk w podniosłem stylu silnie nacechowanym uczuciami po to aby wywołać u odbiorcy wzruszenie lub oburzenie
peryfraza
start learning
Wstawienie nazwy jakiegoś zjawiska przez jego mniej lub bardziej rozbudowane opis
poemat heroikomiczny
start learning
Picki utwór wierszowany będący parodia eposu bohaterskiego
poeta doctus
start learning
Poeta uczony popularne w renesansie określenie ideał twórcy który doskonale poznał Dorobek antyku i działa u znanych współczesnych Humanistów
poetyka
start learning
Dział teorii literatury zajmującej się budową dziele dzieła w celu jego opisu lub określenia norm
poezja dworska
start learning
Burczysz poetyckie powstające na dworach Królewskich i arystokratycznych przedstawiające życie towarzyskie i rozrywki dworzan
poezja metafizyczna
start learning
Od poezji barokowej mające charakter refleksyjna filozoficzne podejmował głównie motywy marności życia i przemijania
powiastka filozoficzna
start learning
Kształtowane w oświeceniu gatunek prozy narracyjnej krótka opowieść z pogranicza prozy fabularnej i eseju filozoficznego
powieść
start learning
Ważniejsze gatunek epicki w literaturze nowożytnej obejmujący utwory pracą w których występuje narrator przedstawiający fabułę
prolog
start learning
Scena wprowadzające fabułę w tragedii antycznej
psalm
start learning
Gatunek liryczny wywodzący się z Biblii stworzone przez autora księgi psalmów
psałterz
start learning
Zbiór psalmów chodzących w skład starego Testamentu
puenta
start learning
Wyrazisty zaskakujące często dowcipny sformułowanie umieszczone w zakończeniu utworu
pytanie retoryczne
start learning
Forma pytanie nie po to by wyrazić wątpliwości uzyskać odpowiedź ale po to by podkreślić swoje przekonania i pobudzić słuchaczy do refleksji
racjonalizm
start learning
Pogląd według którego podstawowym źródłem poznania jest rozum
reformacja
start learning
Ruch odnowy religijnej który dał początek wyznaniom protestanckim
retoryka
start learning
Szt. pięknego i logicznego formułowanie wypowiedzi oraz skutecznego przekonywania
rokoko
start learning
Tyle w sztukach plastycznych i architekturze osiemnastego wieku związane z kulturą dworska charakteryzujące się dążeniem do elegancji wytworności i finezji
sarmatyzm
start learning
Formacja kulturowa określająca świadomość kulturę obyczaje szlachty polskiej od szesnastego do osiemnastego wieku oddziaływała na świadomość Polaków nawet w czasach późniejszych
satyra
start learning
Gatunek literacki wywodzący się z antyku obejmuje utwory pisane wierszem ośmieszającej krytykujący obyczaje zachowanie i poglądy różnych grup społecznych
sceptycyzm
start learning
Postawa poznawcza zakładające że rozum ludzki ma swoje ograniczenia
sentymentalizm
start learning
od umysłowy i literacki którego przedstawiciele podkreślali znaczenie uczucia zwłaszcza indywidualnego przeżycie i emocjonalnego utożsamienia się z drugim człowiekiem, rozwijany w oswieceniu
sielanka
start learning
Gatunek liryczny który przedstawia miłosne perypetie i codzienny problemy bohaterów stylizowanych na mieszkańców wsi wiodących beztroskie życie na łonie pięknej natury
skrót
start learning
Jeden trzy litery albo grupę Liter którymi w tekście pisanym zastępuje się powszechnie znany wyraz lub połączenie wyrazów
skrótowiec
start learning
Wyraz powstały z pierwszych Liter Głosek sylab lub początkowych części słów tworzących nazwy organizacji urzędu przedsiębiorstwa albo innej instytucji
sonet
start learning
Utwór liryczny o ściśle określonej budowie liczący 14 wersów
stoicyzm
start learning
Kierunek filozofii starożytnej uznające wszystkie zderzenie z ustalone z góry przez rządzący kosmosem boskie tchnienie
sylogizm
start learning
Wnioskowanie oparty jest na dwóch przesłankach zawierających jedno wspólne pojęcie Sy logi zmy składa się z trzech terminów dwóch przesłanek oraz wniosku
symbol
start learning
Znak motyw obraz który poza znaczeniem dosłownym wyraża treści głęboko ukryte niejasne
synekdocha
start learning
Środek artystyczny polegające na zastąpieniu jednego wyrazu innym określającym część wskazywanej w ten sposób całości lub rzadziej nazywającym całość zamiast części
średniówka
start learning
W poezji stały podział między wyrazami wewnątrz wersów wyznaczony przez reguły systemu wersyfikacyjny nego
teatr elżbietański
start learning
Angielska dramaturgię i sztuka teatralna czasach panowania królowej Elżbiety pierwszej
teologia
start learning
Uprawiana w ramach każdej religii refleksje o naturze Boga bogów oraz jego ich stosunku do świata i ludzi
thriller
start learning
Film albo utwór literacki lub teatralny o sensacyjny akcji w której wystepują elementy tajemnicy i grozy
tragedia
start learning
Gatunek dramatu obejmuje utwory utrzymany w poważnym tonie ukazujący bohatera usiłującego uniknąć swojego przeznaczenia lub uwikłań nego w konflikt równorzędnych racji które prowadzą do katastrofy
tragedia zemsty
start learning
Popularne w dramaturgii epoki elżbietańskiej odmiana tragedii w której motywem przewodnim była zemsta
tren
start learning
Gatunek liryki wywodzący się z antyku obejmuje utwory wyrażające żal i smutek po stracie zmarłego wysławiające jego zalety a często także zawierające słowa pocieszenia i napomnienia skierowane do tych którzy pozostali
tympanon
start learning
Pole na frontonie budowli umieszczone nad wejściem w architekturze antycznej i nawiązującym do niej budownictwie renesansu i klasycyzmu zazwyczaj bogato zdobione płaskorzeźbami
utopia
start learning
Gatunek literatury dydaktycznej przedstawiający życie doskonałej społeczności
utylitaryzm
start learning
Pogląd głoszący że dążenie do zaspokojenia własnych potrzeb jest zgodne z moralnością jeśli przynosi pożytek ogółowi
vaintas
start learning
Motyw marności nawiązujące do biblijnej Księgi Koheleta i wskazujący na ulotność ludzkiego życia
wiersz sylabiczny
start learning
Jedna z odmian wiersza polskiego ukształtowana przez jana Kochanowskiego ma stałą liczbę sylab w każdym wersję w wersach mających więcej niż osiem sylab występuje pauza rytmiczna czyli Średniówka
wyliczenie
start learning
Figura retoryczna polegające na wymienianiu o kolejnych elementów należących do tej samej kategorii
zwierciadło
start learning
Gatunek literatury parenetycznaj Popularny w szesnastym wieku obejmował utwory przedstawiający wzory życie godne do naśladowania

You must sign in to write a comment